Program badawczy Akcja Bałtycka

Akcja Bałtycka (AB) jest głównym projektem realizowanym przez Stację Badania Wędrówek Ptaków (SBWP). Ma on charakter badawczo-monitoringowy i jest realizowany od 1960 roku przez różne instytucje, od 1980 przez SBWP Uniwersytetu Gdańskiego. Jego głównym założeniem jest zbieranie długoterminowych i wielkopowierzchniowych danych o przelocie ptaków gniazdujących, zimujących lub tylko przemieszczających się przez kontynent europejski. Podstawy metodyczne tego projektu zostały wypracowane w 1963 r. i nie zmieniły od tego czasu. AB od początku działa jako sieć terenowych stacji obrączkowania ptaków. Specyficzne metody pracy obejmują zbieranie standardowego zestawu pomiarów morfologii ptaków, systematyczne zbieranie danych o intensywności przelotu w aspekcie sezonowym i wieloletnim oraz gromadzenie wiadomości powrotnych. Na bazie tych danych od lat analizowane są zagadnienia dotyczące różnych aspektów wędrówek ptaków, które często przekształcają się w samodzielne programy badawcze. Rozwinięciem koncepcji Akcji Bałtyckiej na cały kraj jest Krajowa Sieć Stacji Obrączkowania Ptaków (KSSOP), a w przestrzeni międzynarodowej SE European Bird Migration Network (SEEN) i międzynarodowa współpraca partnerska.

Koordynator projektu: dr Jarosław K. Nowakowski, dr hab. Magdalena Remisiewicz

Uczestnicy: Zespół SBWP

Współpracownicy: Kilka tysięcy wolontariuszy

Prace doktorskie:

Wykonane:

Nowakowski J. K. 2000. System jesiennej wędrówki bogatki (Parus major) w środkowej i północnej Europie. Promotor: prof. dr hab. Przemysław Busse.

Remisiewicz M. 2003. Model czasowo-przestrzenny jesiennej wędrówki rudzika (Erithacus rubecula) między rejonem Bałtyku a zimowiskami. Promotor: prof. dr hab. Przemysław Busse.

Publikacje:

Remisiewicz M., Baumanis J. 1996. Autumn migration of Goldcrest (Regulus regulus) at the eastern and southern Baltic coast. The Ring 18: 3-36.

Nowakowski J.K., Malecka A. 1999. Test of Busse’s method of studying directional preferences of migrating small Passeriformes. Acta Ornithologica 34: 37-44.

Busse P., Gavrilov V.M., Ivliev V., Nowakowski J.K. 2001. Differentiation of directional preferences of some nocturnal migrants on autumn migration across the central and eastern Europe. The Ring 23: 119-130.

Nowakowski J.K. 2001. Speed and synchronisation of autumn migration of the Great Tit (Parus major) along the eastern and the southern Baltic coast. The Ring 23: 55-71.

Nowakowski J.K. 2002. Do numbers of Great Tits Parus major caught at ringing stations reflect the real intensity of passage? Ornis Svecica 12: 197-201.

Remisiewicz M. 2002. The spatio-temporal pattern to Robin Erithacus rubecula migration: evidence from ringing recoveries. Ardea 90: 489-502.

Nowakowski J.K. 2003. Catch numbers at ringing stations is a reflection of bird migration intensity, as exemplified by autumn movements of the Great Tit (Parus major). The Ring 25: 3-15.

Nowakowski J.K., Vähätalo A. 2003. Is the Great Tit Parus major an irruptive migrant in North-east Europe? Ardea 91: 231-244.

Nowakowski J.K., Chruściel J. 2004. Speed of autumn migration of the Blue Tit (Parus caeruleus) along the eastern and southern Baltic coast. The Ring 26: 3-12.

Nowakowski J.K., Remisiewicz M., Keller M., Busse P., Rowiński P. 2005. Synchronisation of the autumn mass migration of passerines: a case of Robins Erithacus rubecula. Acta Ornithologica 40: 103–115.

Nowakowski J.K. 2006. Wahania czy trendy? – 45 lat badań parametrów wędrówek ptaków [Fluctuations or trends? – 45 years of studying parameters of bird migration]. W: Nowakowski J.J., Tryjanowski P., Indykiewicz P.(red.) 2006. Ornitologia polska na progu XXI Stulecia – dokonania i perspektywy. Sekcja Ornitologiczna PTZool., Kat. Ekologii i Ochrony Środowiska UWM, Olsztyn, str. 103-119.

Surmacki A., Nowakowski J.K. 2007. Soil and preen waxes influence the expression of carotenoid-based plumage coloration. Naturwissenschaften 94: 829-835.

Nowakowski J.K., Chruściel J., Ginter M., Rosińska K. 2009. Any change in the methodology of field studies on bird migration? A comparison of methods used in 1994-2003 and a quarter century earlier. The Ring 31 (2): 71-77.

Stępniewska K., Busse P., El-Hallah A. 2011. Migration dynamics and directional preferences of passerine migrants in Azraq (E Jordan) in spring 2008. The Ring 33 (1-2): 3-26.

Stępniewski K., White M.L.J., Megalli M. 2011. Autumn migration of passerines in Bahariya Oasis, Egypt – where do they come from and where do they go? The Ring 33 (1-2): 27-36.

Busse P., Kania W., Ożarowska A., Stępniewska K. 2012. Obrączkowanie ptaków. Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych, Kraków.

Kopiec K., Ożarowska A. 2012. The origin of Blackcaps Sylvia atricapilla wintering on the British Isles. Ornis Fennica 89 (4): 254-263.

Nowakowski J.K., Manikowska-Ślepowrońska B., Stępniewska K., Stępniewski K., Rosińska K. 2012. Akcja Bałtycka 2010: sprawozdanie z prac. Ptaki Pomorza 3: 145-151.

Stępniewska K., Ożarowska A. 2012. The Eurasian Reed Warbler (Acrocephalus scirpaceus) breeding in Egypt: a new evidence? The Ring 34 (1): 45-50.

Nowakowski J.K., Chruściel J., Muś J. 2013. Does mist-netting provide reliable data to determine the sex and age ratios of migrating birds? A case study involving the Great Tit (Parus major) and the Blue Tit (Cyanistes caeruleus). Ekológia (Bratislava) 32 (2): 173-185.

White M.L.J., Stępniewski K., Megalli M. 2013. Passerine migrants in Bahariya oasis, Western desert, Egypt: surveys and habitat associations. Sandgrouse 35 (1): 2-13.

Polakowski M., Niemc A. 2015. Yellow-browed Bunting at Dąbkowice, Poland, in October 2014. Dutch Birding 37(3): 180-184.

Sikora A., Ławicki Ł., Nowakowski J.K., Żurawlew P. 2015. Występowanie drozda obrożnego Turdus torquatus w północnej Polsce. Ornis Polonica 56: 253-274.

Stępniewski K., Stępniewska K. 2015. Rzadkie gatunki ptaków stwierdzone na Akcji Bałtyckiej w latach 1960-2012. Ptaki Pomorza 5: 79-100.

Szulc J., Nowakowski J.K., Stępniewski K. 2015. Akcja Bałtycka 2011 – sprawozdanie z prac. Ptaki Pomorza 5: 134-139.